9 oktober 2023

Aanleiding

Onlangs hebben wij een gesprek gehad met een journalist in de voorbereiding op een programma over het thema ‘Week van de Lentekriebels’. Dit gesprek, de informatie op de website van de Week van de Lentekriebels, en een eerdere talkshow uitzending (van 22 maart 2023), heeft ons doen inzien dat er verwarring bestaat over deze themaweek, het lespakket Kriebels in je buik van Rutgers, het werk van onze organisatie Zorg voor Seksualiteit, onze lesmethode Veiligwijs en de zorgen van ouders.

Hieronder geven we een uitgebreide toelichting om een volledig beeld te schetsen van de situatie. In dit bericht streven we naar volledige transparantie en verduidelijking over deze onderwerpen.

Doel van dit bericht

In nasleep van de afgelopen en in aanloop naar de aankomende ‘Week van de Lentekriebels’ willen we duidelijk noemen dat elk bericht in de publiciteit dat de suggestie wekt dat wij als mede-organisator bij de Week van de Lentekriebels betrokken zijn, niet met onze medewerking of goedkeuring is gepubliceerd.

Er zijn drie erkende lesmethoden voor het basisonderwijs beschikbaar. Daarvan zijn er twee – diegene van Rutgers en diegene van ons – op hetzelfde niveau erkend en geschikt voor openbaar en identiteitsgebonden onderwijs.

We willen benadrukken dat hoewel er dus drie lesmethoden beschikbaar zijn voor scholen, de Week van de Lentekriebels specifiek is gebaseerd op het lesmateriaal (Kriebels in je buik) en de principes van Rutgersstichting. Waar de Week van de Lentekriebels wordt gepresenteerd als een gezamenlijk initiatief van verschillende methodes, waaronder de onze, is dit onjuist. We zien dat Rutgers sinds de ophef na de Week van de Lentekriebels 2023, in de publiciteit de indruk wekt dat scholen vrij zijn om te kiezen en alsof er al veel scholen met ander materiaal werken. We hebben vandaag ook bij Rutgers het verzoek neergelegd hun communicatie hierover aan te passen.

Er zijn veel verschillen tussen onze organisatie en de Rutgersstichting op het gebied van visie, uitgangspunten, inhoud en communicatie. Daarom achten wij het van belang dat media, het algemene publiek, ouders/opvoeders en onderwijs een duidelijk beeld hebben van deze verschillen.

Over de Week van de Lentekriebels

• De Week van de Lentekriebels wordt al sinds jaar en dag georganiseerd door de Rutgersstichting en de GGD, met mogelijke betrokkenheid van SANL (hun logo staat er op de website bij), al is de exacte aard van hun betrokkenheid ons niet bekend.
• De Rutgersstichting is ontwikkelaar van de lesmethode Kriebels in je buik, welke al sinds jaar en dag wordt gebruikt in de Week van de Lentekriebels.
• Dit is géén samenwerking met ons. Rutgers heeft ons wel gevraagd of wij in 2023 ook mee wilden doen en materiaal over de clitoris hadden of wilden aanleveren, maar we zijn niet op dit verzoek ingegaan.
• Alle communicatie-uitingen, de woordvoering in de media, de website (en inhoud daarvan), de gadgets, de voorafgaande trainingen en de woordvoering over de Week van de Lentekriebels, is niet van ons afkomstig (behalve wat je op onze eigen website hebt kunnen lezen).
• De zorgen van ouders naar aanleiding van de afgelopen Week van de Lentekriebels, gingen niet over ons materiaal.

Over Veiligwijs en de ouderbetrokkenheid

In onze lesmethode en in onze werkwijze is sinds de uitgave in 2018 ouderbetrokkenheid op de volgende manieren vormgegeven:

• Scholen zijn verplicht (uitzonderingen alleen na overleg) om een ouderavond op hun school door ons te laten organiseren als ze met ons materiaal gaan werken.
• Onze leerkrachtenworkshops en ouderavonden worden niet door de GGD, de GSA-er of anderen verzorgd, maar doen wij zelf.
• Scholen committeren zich aan de toezegging om ouders via mail (of het systeem van de school) voor aanvang van de lessen te informeren over de lessen.
• Scholen ontvangen van ons een informatieboekje voor ouders, een flyer voor ouders en een digitale PDF met de samenvatting van ons lesmateriaal en de ouderavond voor ouders. Dit wordt allemaal aan ouders meegegeven of digitaal verzonden.
• Scholen moeten ouders de mogelijkheid bieden het lesmateriaal in te zien en directie of leerkracht dient open te staan voor een persoonlijk gesprek met ouders.
• Via de leerkrachtennieuwsbrief worden ouders uitgenodigd voor een webinar-serie of online informatiebijeenkomst.
• Al het bovenstaande is terug te lezen in ons materiaal dat is uitgekomen in 2018, en in onze PowerPoints van zowel de ouderavonden als leerkrachtenworkshops die we verzorgen.
• De school zorgt voor een structurele inbedding van het lesmateriaal in hun lesjaar. Een zorgvuldige voorbereiding, uitvoering en toepassing hoort daar bij.
• Sinds de WvdL 2023 zien we dat Rutgers en de GGD’en ook (zowel in uitvoering als media) meer aandacht hebben voor de rol van ouders, dit is positief (en essentieel).

Over Veiligwijs en zorgen van ouders of scholen

• Sinds de afgelopen Week van de Lentekriebels ontvangen wij steeds meer informatie aanvragen van scholen die zich zorgen maken en de lesmethode waar zij op dat moment mee werken niet meer passend vinden.
• Er zijn geen zorgen over de inhoud van het lesmateriaal van Veiligwijs. Dit hangt samen met de door ons gekozen unieke waardegerichte werkwijze en benadering. We verzorgen al jaren ouderavonden en hebben ruime ervaring met het in gesprek gaan met ouders. We hebben vaak van GGD’en de vraag gekregen of wij geen weerstand merkten op ouderavonden, en hebben altijd positief kunnen vertellen dat we dat niet tegenkomen.
• We begeleiden in principe alle scholen bij de implementatie. Zij kunnen qua globale opbouw allemaal met ons materiaal werken. Er zijn echter enkele scholen die wij daarnaast nog in een veel intensiever traject hebben begeleid. Dat ging bijvoorbeeld om een school, nadat enkele islamitische leerlingen in groep acht zelf een les als onprettig hadden ervaren, en een school die ervoor heeft gekozen de lessen op andere niveaus’ toe te passen.
• Er zit een les in onze lesmethode in een leerjaar, waar wij zelf niet volledig achterstaan. Deze les moesten wij in dat leerjaar toevoegen om aan de erkenning door het RIVM te voldoen. Over deze les maken wij elke leerkrachtenworkshop deze hier genoemde toevoeging.
• (Toevoeging: De SLO doelen worden mede ontwikkeld door Rutgers.)

Waarom is Veiligwijs niet goed toe te passen in de Week van de Lentekriebels?

• De lesmethode van Rutgers Kriebels in je buik kost slechts €100,00 en (de implementatie ervan op scholen) wordt mede gefaciliteerd  door de GGD.
• Wij zijn een ANBI stichting en krijgen geen overheidsfinanciering. De kosten voor ons lesmateriaal zijn dan ook erg hoog, door de door het MinVWS gekozen organisatiestructuur in Nederland. Er is geen school die voor een paar lessen in één week een bedrag van tussen de €2000,00 en €5000,00 betaalt.
• Dit financiële aspect (en het grote prijsverschil met de lesmethode Kriebels in je buik) vormt een significant obstakel voor scholen om ons educatieve materiaal überhaupt aan te schaffen, laat staan voor slechts één week.
• Bovendien hebben wij, vanwege beperkte financiële middelen en in lijn met onze principes (sensitief werken, een goede ouderbetrokkenheid, expertise en training van de leerkracht en inbedding in jaarplanning), tot op heden moeten besluiten geen specifiek themapakket te ontwikkelen voor de Week van de Lentekriebels. Ook in 2024 zullen we niet meedoen.

Over Veiligwijs en de rol van de GGD/ Gezonde School

• Aangaande de mogelijke betrokkenheid van GGD en Gezonde School Adviseurs (GSA) bij het faciliteren van onze Veiligwijs ouderavond en workshops: het zou wenselijk zijn als genoemde partijen na gedegen training (in ons lesmateriaal en onze werkwijze) deze evenementen zouden kunnen leiden. Echter, ondanks dat wij reeds dit voorstel bij het VWS hebben ingediend, zijn deze pogingen tot op heden niet succesvol gebleken, aangezien de voorkeur van VWS consistent uitgaat naar Rutgers als het primaire kenniscentrum.
• Onlangs hebben wij een dialoog gevoerd met het RIVM, ingegeven door het toenemende aantal verzoeken van zowel GGD als GSA voor de relevante trainingen. Desondanks heeft het RIVM aangegeven niet bereid te zijn in deze specifieke trainingsbehoeften te faciliteren.
• Volgens het RIVM is Rutgers in staat om op een objectieve wijze educatieve trainingen te verzorgen omtrent relationele en seksuele vorming, zonder dat dit ten voordeel is van het door henzelf ontwikkelde lespakket Kriebels in je buik, of in het nadeel werkt van onze lesmethode Veiligwijs.
• Gebaseerd op onze ervaringen en van wat we uit het veld horen, kunnen wij ons niet in deze visie vinden. Rutgers hanteert een andere benadering, heeft een andere visie en geeft de seksuele voorlichting inhoudelijk anders vorm. Op sommige punten zijn dat ook fundamentele verschillen. Naar onze mening is het dan ook niet adequaat om hèn in te zetten voor trainingen met betrekking tot òns lesmateriaal, onze uitgangspunten, werkwijze en visie.

 Onderliggend probleem 

• De overheid heeft ervoor gekozen Rutgers aan te stellen als overkoepelend, onafhankelijk en enige kenniscentrum voor seksualiteit. De Rutgersstichting heeft echter ook een uitgesproken visie en zet zich in voor lobby-activiteiten. Eerdere uitingen van hen laten dit zien. Ook de organisatiestructuur (met werkzaamheden op zowel lobby, onderzoek als uitvoering) laat deze rolvermenging zien.
• Wij denken dat precies dit samenhangt met de toenemende zorgen van ouders. Er is wellicht een kleine groep die sowieso tegen seksuele voorlichting in het onderwijs is, maar de meeste ouders zijn niet tegen voorlichting in het algemeen, maar hebben moeite met de inhoud ervan. Met het uitbesteden van het werk aan Rutgers, impliceert de overheid ook achter hun visie en werkwijze te staan. (En dit is tot op heden ook zo gebleken.) Is dit het beleid van de overheid? Dat baart hen zorgen.
• Verschil mag er zijn – dat schrijven we al jaren in al onze uitingen. Erkenning van en transparantie over die verschillen in visie zou echter wel gepast zijn. Tot op heden zijn die verschillen in visie onbesproken en over het algemeen onbekend bij het algemene publiek.
• Omdat deze transparantie ook in de communicatie door Rutgers, rondom de zorgen van ouders en de Week van de Lentekriebels ontbreekt, worden de gevolgen actueel en raken ze ons. Daarom delen wij dit bericht op onze website.
• Wij geloven dat de overheid helderheid over de door hen gekozen visie en werkwijze (die in Nederland al jaren wordt gehanteerd) zou moeten geven. Een bredere werkwijze zou meer recht doen aan de diversiteit die Nederland kent en die het persoonlijke van seksualiteit vraagt.
• Dat betekent ook dat onzes inziens de huidige organisatie en subsidiestructuur in Nederland frictie veroorzaakt en heeft veroorzaakt. Erkenning (ook door het MinVWS) van de verscheidenheid aan en duidelijkheid over deze visies is essentieel voor veilige relationele en seksuele vorming, transparante communicatie (voor ouders en onderwijs) en een eventuele constructieve toekomstige samenwerking in de toekomst.
• Als we niet zorgvuldig zijn in en transparant over de door de overheid gekozen organisatiestructuur (en diens gevolgen) zijn we bang voor onjuiste framing, waarbij we als mensen met al onze verschillen elkaar steeds minder – in plaats van beter – weten te vinden en met verschillen weten om te gaan.
• We maken ons zorgen over een steeds verder gaande polarisering in het debat en vooral het gesprek over seksualiteit.

Samengevat

Wij denken dat met Rutgers als door de overheid aangewezen primair kenniscentrum voor seksualiteit, hun visie en methoden impliciete overheidssteun genieten. Dit, plus financierings- en kostenvraagstukken rond lesmateriaal, baart sommige ouders zorgen over de inhoud en aanpak van de seksuele voorlichting. Erkenning en transparantie over deze verschillen in visie en financiering zijn essentieel. Meer hierover kunnen we zeker toelichten, maar daar is dit bericht niet toereikend voor.