Burgerschap en Veiligwijs: op waardevolle wijze werken aan seksuele en relationele vorming als geïntegreerd onderdeel van burgerschapsonderwijs

Na het lezen van dit blog weet je wat Veiligwijs is, hoe we sensitief werken én hoe de school dat kan leren. Ook weet je meer over de eisen die de overheid stelt aan burgerschap, welk deel daarvan je kunt dekken met Veiligwijs en hoe wij jullie daarin kunnen ondersteunen.

Veiligwijs is er voor iedereen. De lesmethode biedt een doorlopende leerlijn seksuele en relationele vorming voor groep 1 t/m 8. Er wordt rekening gehouden met persoonlijke en culturele verschillen. Belangrijke uitgangspunten zijn relationele veiligheid en de kwetsbaarheid van seksualiteit. De methode is gebouwd op en vanuit onze vier kernwaarden: Respect, Liefde, Zorg en Veiligheid. We werken cultuursensitief. Immers; persoonlijke normen en waarden, cultuur, religie en diversiteit horen allemaal bij seksualiteit. In Veiligwijs staan respect voor en luisteren naar elkaar centraal.

We geloven dat je jezelf mag zijn en je grenzen mag kennen. Dit betekent dat in het gesprek over seksualiteit, niemand zijn of haar grenzen over hoeft. Aansluiten, sensitief werken, zorgvuldig zijn in de voorlichting over seksualiteit: dat zijn elementen waar Veiligwijs de handvatten voor biedt.

Sensitief werken betekent dat je je bewust bent van je visie en je context (leerlingen, ouders, team, etc). Deze context vormt de basis voor dat wat je wel en niet doet en vertelt in de relationele en seksuele vorming. Het gaat om de keuze om seksualiteit over meer te laten gaan dan alleen de eerste vier letters. Of om de keuze om seksualiteit en relaties niet geheel los te koppelen. Deze keuzes komen voort uit diezelfde visie en context. Het is de waardengerichte visie waar Veiligwijs bekend om staat.

Als je de burgerschapsopdracht goed leest, roept deze scholen juist daartoe op: schijn jouw licht. Werp een zoeklicht op die omvangrijke burgerschapsopdracht: bekijk wat jouw leerlingen nodig hebben, wat jouw context nodig heeft als het gaat over deze opdracht. Bepaal je waarden, zet koers en maak keuzes.

Relationele en seksuele vorming is daar een belangrijk, maar tegelijkertijd kwetsbaar en identiteitsafhankelijk onderdeel van. Realiseer je dat dat mag. Als school krijgt je de ruimte om keuzes te maken die passen bij jullie context. Maar dat betekent ook dat je de verantwoordelijkheid hebt om met een sensitieve blik, vorm en inhoud te geven aan de seksuele opvoeding.

Omdat de aangescherpte wet op burgerschap ook oproept tot het geven van meer samenhangend, doelgericht en herkenbaar burgerschapsonderwijs, is het wijs om de leerlijn seksuele en relationele vorming geïntegreerd in burgerschap aan te bieden. Dit betekent concreet dat de visie en werkwijze van Veiligwijs idealiter aansluit op de visie op burgerschap (en identiteit) die de school heeft geformuleerd. Hetzelfde geldt voor de context en daarmee de identiteit van de school. Welke taal spreken we als het over burgerschap en seksuele en relationele vorming gaat? Wat past bij ons, waarom en hoe geven we dit vorm in de praktijk? Hoe vormt Veiligwijs een logisch en passend onderdeel van de leerlijn burgerschap?

In de wet op burgerschap wordt ‘het bijbrengen van kennis over, het gelijk behandelen van en respect voor verschillen in godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, afkomst, geslacht, handicap of seksuele gerichtheid’ beschreven als één van de drie hoofddoelen. Veiligwijs dekt niet alleen deel van dit doel, maar ook een deel van een ander hoofddoel: ‘het ontwikkelen van de sociale en maatschappelijke competenties die de leerling in staat stellen deel uit te maken van en bij te dragen aan de pluriforme, democratische Nederlandse samenleving’.

Door te werken met Veiligwijs maak je de vier kernwaarden Zorg, Respect, Liefde en Veiligheid tot geïntegreerd onderdeel van je schoolklimaat. Ook veranker je dialoog, diversiteit en sensitief werken stap voor stap in het DNA van je school. Dit geeft zeker een boost aan de school als oefenplaats voor samenleven! Meer over dat raakvlak met burgerschap lees je ook in dit blog.

Door het kiezen voor Veiligwijs, beken je als school kleur, doordat je ‘seksuele en relationele vorming’ bewust inzet als krachtig, waardengestuurd antwoord op zorgelijke (maatschappelijke) ontwikkelingen in de samenleving. Ook beken je als school kleur, doordat je kiest voor diversiteit, dialoog en sensitiviteit: vanuit een respectvolle dialoog ruimte geven aan meerstemmigheid. Kinderen de handvatten geven om uit te groeien tot wijze, weerbare burgers met oog voor (de grenzen van) zichzelf én de ander; dat is waar relationele en seksuele vorming en burgerschap elkaar raken.

Meer weten? Neem contact met ons op via info@zorgvoorseksualiteit.nl.

Door: Myrthe Kelder