Wat is er deze week veel aandacht voor de seksuele vorming in het basisonderwijs. Een goede ontwikkeling en een kans voor een gesprek! Wat was de aanleiding? Veel ouders maken zich zorgen over de inhoud van het lesmateriaal van Rutgers dat er deze week in de Week van de Lentekriebels wordt toegepast. Maar in plaats van dat er echt over die inhoud wordt gesproken, worden de zorgen gesust, de ouders in ‘bepaalde groepen’ gedrukt en wordt er herhaald hoe nodig deze voorlichting is.
Wij betreuren die eenzijdige communicatie, het ‘wegzetten’ van ‘bezorgde ouders’ en het niet in gesprek gaan over de inhoud zeer. Want juist de ophef van deze week zou een prachtige aanleiding kunnen zijn om echt met elkaar in gesprek te gaan over de vele verschillen die er zijn tussen mensen, en over waar we ons met elkaar voor in willen zetten.
We hebben allemaal hetzelfde voor ogen: seksuele veiligheid, weerbaarheid en gezondheid voor onze kinderen. Maar de meningen over hoe we dat bereiken, verschillen. Voor die verschillende visies op seksuele vorming en werkwijzen zou, in een diverse samenleving, juist veel aandacht moeten zijn. (De vraag is dan ook of je dat kunt afdekken met één landelijk kenniscentrum, dat Rutgers nu is, dat vanuit zo’n specifieke eigen visie werkt. Dit is een pleidooi dat wij als stichting ook al meerdere keren bij het MinVWS hebben neergelegd…)
Toch worden die verschillen in de media nauwelijks benoemd, besproken en erkend. Ook deze week weer niet. De berichten gaan vooral over de zorgen die ouders hebben en over hoe goed en nodig deze themaweek is. En wat lezen we dan in de vele media-uitingen?
Bezorgde ouders
Dat er onder deze bezorgde ouders nog ‘een taboe heerst’ op seksualiteit, dat de zorgen slechts bij ouders in ‘bepaalde groepen’ zijn, of dat zij ‘niet goed weten’ wat er voor de seksuele ontwikkeling van kinderen nodig is. Alsof dat de oorzaak en de reden is van de zorgen die veel ouders (en inmiddels ook steeds meer scholen) hebben bij de Week van de Lentekriebels.
Voor heel veel ouders die zich zorgen maken over de seksuele voorlichting in het basisonderwijs, is seks helemaal geen taboe. Zij willen praten over seksualiteit en zij staan achter seksuele voorlichting op school. De zorgen komen voort uit het explicieter worden van het materiaal voor kinderen op jonge leeftijd. Zoals Rutgers (die in samenwerking met de GGD-en de organisator van de Week van de Lentekriebels is) in hun eigen persbericht al schreef, geloven zij dat het nodig is uitgebreid kennis te geven over de clitoris, omdat dat bijdraagt aan seksuele gelijkwaardigheid en seksueel plezier. Dit zijn lessen voor kinderen vanaf 9 jaar, in groep 6. Dàt is waar ouders zich zorgen over maken. Voor deze ouders gaat dìe informatie te ver.
Maar door in de media te schrijven dat seksualiteit voor deze ouders een taboe is, creëer je een tegenstelling die er niet is. Tegelijkertijd geeft dit mantra de media en de professional iedere keer opnieuw de vrijbrief om op de inhoudelijke bezwaren van deze ouders niet te hoeven ingaan.
Onderzoek
Daarnaast wordt al de gehele week in de vele media-uitingen door professionals gerefereerd naar ‘onderzoek dat aantoont dat’ – en dan worden de vele, vele voordelen van seksuele voorlichting genoemd.
Op welk onderzoek worden deze uitspraken gebaseerd? We zouden graag deze bronnen willen bekijken. Er is inderdaad onderzoek dat aantoont dat het krijgen van seksuele voorlichting beter is dan het niet krijgen van seksuele voorlichting.
Maar er is geen actueel onderzoek dat aantoont dat het expliciete lesmateriaal van dit jaar of de afgelopen jaren, beter is dan ander lesmateriaal. Welk onderzoek toont aan dat het klassikaal les krijgen over de clitoris als 9-jarige noodzakelijk is voor je seksuele ontwikkeling? Of dat andere, expliciete elementen in het actuele lesaanbod waar ouders zich zorgen over maken, noodzakelijk is?
Voor zover ons bekend, is er geen actueel en lange termijn onderzoek bekend over de effecten van het actuele, expliciete aanbod van seksuele voorlichting, over dat dat noodzakelijk is voor een gezonde, seksuele ontwikkeling, of over dat materiaal in vergelijking met ander lesmateriaal.
We vinden het dan ook zorgelijk dat er in de media door deskundigen continue gerefereerd wordt naar onderzoek dat de positieve effecten zou aantonen, maar dat het niet bekend is welke onderzoeken dit zijn. Geen enkele ouder en journalist kan deze uitspraken verifiëren of zelf die onderzoeken lezen. Zorgelijk vinden we helemaal dat ‘onderzoek aantoont dat’ vaak als argument wordt gebruikt tégen de inhoudelijke zorgen die ouders hebben, terwijl het twee verschillende dingen zijn – het één geeft geen antwoord op het ander.
Over de inhoud in gesprek kunnen
Gisteren (dinsdag 21 maart) gaf Minister Wiersma aan dat het goed zou zijn dat het lesmateriaal openbaar gemaakt zou worden. Daar kunnen we alleen maar achter staan. Het materiaal is ontwikkeld door een instelling (Rutgers) die van het Ministerie subsidie ontvangt: een mooie aanleiding om het materiaal voor de samenleving toegankelijk te maken. Ook kunnen ouders en journalisten als het materiaal inzichtelijk is, zelf kijken waar het over gaat. Dat zou vertrouwen kunnen geven, of juist niet, maar het geeft ouders en de media vooral de handvatten om over de inhoudelijke aspecten waar de zorgen op gebaseerd zijn, in gesprek te gaan.
Van debat naar dialoog
Laten we dus de ouders die zich zorgen maken, serieus nemen. Druk hen niet in ‘bepaalde groepen’, zeg niet dat seksualiteit voor hen nog ‘een taboe’ is of dat al deze ouders zouden denken dat ‘pedofilie gepromoot wordt’. Deze ouders maken zich zorgen, omdat zij zijn wie zij zijn. Allemaal verschillend, met een eigen persoonlijkheid, gezinscultuur, achtergrond en verschillende normen en waarden. We zouden die verschillen moeten erkennen, accepteren en waarderen. Maar juist deze week zien we gebeuren, dat er weer uitersten worden gecreëerd. Uitersten die er niet hoeven te zijn, maar die naar voren worden geschoven – zo lijkt het – om het inhoudelijke gesprek uit de weg te gaan.
Een gemiste kans. Laten we juist naar de inhoud kijken, zorgen serieus nemen, bezorgde ouders waarderen en deze keer van een gepolariseerd debat een waardevolle dialoog maken.
