‘Mijn kinderen zien mijn vrouw en mij niet naakt. Dat past niet binnen onze cultuur. Maar ik leg mijn kinderen wel uit wat bloot is en waarom wij dat kwetsbaar en intiem vinden.’

Dit was wat een islamitische vader zei, na afloop van een ouderavond. We hebben zo snel een mening over andere culturen, waarin seksualiteit een taboeonderwerp lijkt te zijn. Maar na vijftien jaar ervaring met het geven van ouderavonden, zie ik dat we niet te snel moeten invullen dat iets een taboe is.

Verschillen in beleving van seksualiteit per cultuur

Op veel van de ouderavonden komen ouders en opvoeders van verschillende achtergronden: ouders met een islamitisch geloof of die achtergrond, ouders uit de (orthodox) christelijke hoek, iemand uit een Afrikaans land, gevluchte mensen uit Afghanistan of Syrië, mensen vanuit de stad, mensen van het platteland. Zelden heb ik gezien dat seks een taboe was. En de keren dat dat wel zo was, was dat even vaak bij iemand die niet een van de eerdergenoemde achtergronden had.

Als je gelooft dat bloot zijn en seksualiteit kwetsbaar is, privé en iets intiems of heiligs tussen beide partners, dan is dat jouw overtuiging. Niks mis mee.

Wij staan als Nederlanders bekend om hoe open en direct we zijn. Al snel vinden we daardoor seks een taboe, als anderen er niet zo open of gemakkelijk over praten. Maar iets is een taboe als er niet over gesproken wordt, omdat het niet goed is, vies of ongepast. En dat is het vaak niet voor mensen.

Taboe rondom seks: schaamte of privé

Wat ik wel tegenkom en waar we veel meer over zouden mogen praten, is dat seks voor veel mensen privé is, iets waar je van bloost en iets wat met schaamte gepaard gaat. Dat kan (inderdaad) beïnvloed worden door cultuur of geloof, maar wordt net zo goed beïnvloed door iemands eigen karakter en overtuigingen. (Persoonlijk vind ik de openheid in bijvoorbeeld de media, ook helemaal niet prettig.)

Schaamte hoeft niet negatief te zijn, als je basis van zelfacceptatie en zelfvertrouwen goed is. Dan is schaamte het gezonde signaal dat je gekwetst kunt worden. En seksualiteit gaat over intimiteit, persoonlijke gevoelens en bloot zijn: wat goed dat daar schaamte bij komt kijken. Want ja, als je kwetsbaar en bloot bent kun je ook gekwetst worden. Dat mensen dat als privé ervaren, of als intiem of kwetsbaar; dat is geen taboe, dat is een kracht.

Hoe praat jij zelf over seksualiteit?

Hoe praat jij graag over seksualiteit? Wat vind je passen? Wat vind jij recht doen aan het onderwerp? De een houdt van openheid, voor een ander is het een intiem onderwerp. Maar hoe jij over seksualiteit praat en denkt, hoeft niets te zeggen over de waardevolle seksuele opvoeding die je kunt meegeven.

Een vrouw die nog niet zo lang in Nederland woonde, vertelde me dat haar dochter haar iets vroeg over seksueel misbruik. Ze was verrast met haar vraag en heeft haar stotterend geantwoord dat ze daar niet over kon praten. Omdat het een taboe was? Nee, omdat ze geen idee had wat ze moest vertellen.

Onhandigheid. Onwetendheid. Vaak is dat het echte probleem. En als we het verkeerde probleem een taboe blijven noemen, pakken we het daadwerkelijke probleem niet aan.

Antwoord geven vanuit je eigen waarden

Deze vrouw wilde handvatten. Wat was goed? Hoe ‘hoorde’ het? Toen ik haar vertelde dat er geen regels zijn voor hoe het hoort, maar dat ze mag meegeven wat zij denkt dat belangrijk is, ontspande ze. ‘Maar wat als ik het niet weet?’ Ik antwoorde haar: ‘Waarom antwoord je niet eerlijk? Dat je schrikt van haar vraag, en dat je even niet weet hoe je erop moet reageren, maar dat je het wel heel goed vindt dat ze naar je toe is gekomen.’

We praatten met elkaar door over hoe ze kon reageren en dat ze, als ze zegt dat ze er later op terug komt dat ook altijd moet doen. Dat ze de vraag van haar dochter eerlijk kon beantwoorden. Ook zonder haar dochter bang te maken. Dat ze zou kunnen vragen waarom haar dochter deze vraag stelde. Enzovoort.

Geen taboe, maar een verhaal

En zo zijn er veel ouders net als haar. Ouders die wel willen voorlichten, maar niet altijd weten hoe ze dat kunnen doen op de manier die bij hen past. Wat we moeten doen is stilstaan bij hun culturele achtergrond en daar rekening mee houden, maar tegelijk met een open houding doorvragen. Dan ontdek je dat het geen taboe is, maar een verhaal.

***

Wil je meer informatie over onze werkwijze? Door onze expertise op het gebied van sensitief en waardengericht werken, kunnen we in veel specifieke situaties het gesprek over seksualiteit faciliteren en bevorderen. Neem contact op via info@zorgvoorseksualiteit.nl.